อารยธรรมอินเดีย

การแพร่ขยายและการถ่ายทอดอารยธรรมอินเดีย

อินเดีย เป็นต้นสายธารทางวัฒนธรรม ของชาติตะวันออก  ( ชนชาติในทวีปเอเชีย )  หลายชาติ เป็นแหล่งอารยธรรมที่เก่าแก่ แห่งหนึ่งของโลก บางทีเรียกว่า  “แหล่งอารยธรรมลุ่มแม่น้ำสินธุ”  ( Indus Civilization )  อาจแบ่งยุคสมัยทางประวัติศาสตร์ ของอินเดียได้ดังนี้ 1.  สมัยก่อนประวัติศาสตร์ ยุคโลหะ ของอินเดียเริ่มเมื่อผู้คนรู้จักใช้ทองแดง และสำริด เมื่อประมาณ 2,500 ปี  ก่อนคริสต์ศักราช  และรู้จักใช้เหล็กในเวลาต่อมา พบหลักฐานเป็นซากเมืองโบราณ 2 แห่ง  ในบริเวณที่ราบลุ่มแม่น้ำสินธุ คือ(1) เมืองโมเฮนโจ ดาโร ( Mohenjo Daro )  ทางตอนใต้ของประเทศปากีสถาน (2) เมืองฮารับปา ( Harappa )  ในแคว้นปันจาป ประเทศปากีสถาน ในปัจจุบัน 2.  สมัยประวัติศาสตร์ อินเดียเข้าสู่ “สมัยประวัติศาสตร์” เมื่อมีการประดิษฐ์ตัวอักษรขึ้นใช้ประมาณ 700ปี ก่อนคริสต์ศักราช โดยชนเผ่าอินโด – อารยัน ( Indo – Aryan ) ซึ่งตั้งถิ่นฐานในบริเวณลุ่มแม่น้ำคงคาสมัยประวัติศาสตร์ของอินเดียแบ่งเป็น 3 ยุค ดังนี้  (1) ประวัติศาสตร์สมัย โบราณ เริ่มตั้งแต่การ ถือกำเนิดตัวอักษรอินเดียโบราณ  ที่เรียกว่า “บรามิ ลิปิ” ( Brahmi lipi )  เมื่อประมาณ 700 ปีก่อนคริสต์ศักราช  และสิ้นสุดในราวคริสต์ศตวรรษที่ 6  ซึ่งตรงกับสมัยราชวงศ์คุปตะ ( Gupta ) เป็นยุคสมัยที่ศาสนาพราหมณ์  (2) ประวัติศาสตร์สมัยกลาง  เริ่มตั้งแต่เมื่อราชวงศ์คุปะสิ้นสุดลง  ประมาณคริสต์ศตวรรษที่ 6 จนถึงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 16 เมื่อกษัตริย์ มุสลิมสถาปนาราชวงศ์โมกุล ( Mughul ) และเข้าปกครองอินเดีย  (3) ประวัติศาสตร์สมัยใหม่ เริ่มตั้งแต่ต้นราชวงศ์โมกุล  ในราวคริสต์ศตวรรษที่ 16 จนถึงการได้รับเอกราชจากอังกฤษ  ในปี ค.ศ. 1947 อารยธรรมอินเดียมีความเจริญรุ่งเรืองและมีอายุเก่าแก่ ไม่แพ้อารยธรรมแหล่งอื่น ๆ ที่กล่าวมาแล้ว สรุปสาระสำคัญได้ดังนี้ 1.  สมัยอารยธรรมลุ่มแม่น้ำสินธุ ( ประมาณ 2,500-1,500 ปี ก่อนคริสต์ศักราช )  ถือว่าเป็นสมัยอารยธรรม “กึ่งก่อนประวัติศาสตร์”  เพราะมีการค้นพบหลักฐานจารึกเป็นตัวอักษรโบราณแล้ว แต่ยังไม่มีผู้ใดอ่านออก และไม่แน่ใจว่าเป็นตัวอักษรหรือภาษาเขียนจริง หรือไม่ศูนย์กลางความเจริญอยู่ที่เมืองโมเฮนโจ – ดาโร และเมืองฮารัปปา  ริมฝั่งแม่น้ำสินธุประเทศปากีสถานในปัจจุบัน  สันนิษฐานว่าเป็นอารยธรรมของชนพื้นเมืองเดิม ที่เรียกว่า “ทราวิฑ”  หรือพวกดราวิเดียน ( Dravidian ) 2.  สมัยพระเวท  ( ประมาณ 1,500-600  ปีก่อนคริสต์ศักราช )  เป็นอารยธรรมของชนเผ่า อินโด-อารยัน ( Indo-Aryan )  ซึ่งอพยพมาจากเอเชียกลาง  เข้ามาตั้งถิ่นฐานในบริเวณที่ราบลุ่มแม่น้ำสินธุและคงคาโดยขับไล่ชนพื้น  เมืองทราวิฑให้ถอยร่นลงไปทางตอนใต้ของอินเดีย สมัยพระเวทแสดงถึงความเจริญรุ่งเรืองของศาสนาพราหมณ์  หลักฐานที่ทำให้ทราบเรื่องราวของยุคสมัยนี้ คือ “คัมภีร์พระเวท”  ซึ่งเป็นบทสวดของพวกพราหมณ์  นอกจากนี้ยังมีบทประพันธ์มหากาพย์ที่ยิ่งใหญ่อีก 2 เรื่อง  คือ มหากาพย์รามายณะและ มหาภารตะ บางที จึงเรียกว่าเป็นยุคมหากาพย์ฮินดู และพระพุทธศาสนาได้ถือกำเนิดขึ้นแล้ว สรุปเหตุการณ์สำคัญมหากาพย์รามายณะ 3.  สมัยพุทธกาล หรือสมัยก่อนราชวงศ์เมารยะ ( Maurya ) ประมาณ 600-300  ปีก่อนคริสต์ศักราช ) เป็นช่วงที่อินเดียถือกำเนิดศาสนาที่สำคัญ 2 ศาสนา  คือ ศาสนาพุทธและศาสนาเชน 4.  สมัยจักรวรรดิเมารยะ ( Maurya ) ประมาณ 321-184 ปี ก่อนคริสต์ศักราช  พระเจ้าจันทรคุปต์ปฐมกษัตริย์ราชวงศ์เมารยะได้รวบรวมแว่นแคว้น ในดินแดนชมพู  ทวีปให้เป็นปึกแผ่นภายใต้จักรวรรดิที่ยิ่งใหญ่เป็นครั้งแรกของอินเดีย  สมัยราชวงศ์เมารยะ พระพุทธศาสนาได้รับการอุปถัมภ์ให้เจริญรุ่งเรือง  โดยเฉพาะในสมัย พระเจ้าอโศกมหาราช ( Asoka ) ได้  เผยแพร่พระพุทธศาสนาไปยังดินแดนทั้งใกล้และไกล  รวมทั้งดินแดนในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้  ซึ่งเผยแพร่เข้าสู่แผ่นดินไทยในยุคสมัยที่ยังเป็นอาณาจักรทวารวดี ศึกสองราชันย์ โปรุส และอเล็กซานเดอร์   5.  สมัยราชวงศ์กุษาณะ ( ประมาณ 200 ปีก่อนคริสต์ศักราช – ค.ศ.320 )  พวกกุษาณะ (Kushana ) เป็น ชนต่างชาติที่เข้ามารุกราน และตั้งอาณาจักรปกครองอินเดียทางตอนเหนือ กษัตริย์ที่ยิ่งใหญ่ คือ  พระเจ้ากนิษกะ รัชสมัยของพระองค์อินเดียมีความเจริญรุ่งเรืองทางด้าน ศิลปวิทยาการแขนงต่าง ๆ โดยเฉพาะด้านการแพทย์ นอก จากนั้น ยังทรงอุปถัมภ์พระพุทธศาสนา ( นิกายมหายาน )  ให้เจริญรุ่งเรือง โดยจัดส่งสมณทูตไปเผยแพร่พระศาสนายังจีนและทิเบต  มีการสร้างพระพุทธรูปที่มีศิลปะงดงาม และสร้างเจดีย์ใหญ่ ที่เมืองเปชะวาร์ 6.  สมัยจักรวรรดิคุปตะ ( Gupta ) ประมาณ ค.ศ.320-550  พระเจ้าจันทรคุปต์ที่ 1 ต้นราชวงศ์คุปตะได้ทรงรวบรวมอินเดีย ให้เป็นจักรวรรดิอีกครั้งหนึ่ง ได้ชื่อว่าเป็นยุคทองของอินเดีย  มีความเจริญรุ่งเรืองในทุก ๆ ด้าน ทั้งด้านศิลปวัฒนธรรม  การเมือง การปกครอง  ปรัชญาและศาสนา ตลอดจนการค้าขายกับต่างประเทศ  7.  สมัยหลังราชวงศ์คุปตะ หรือยุคกลางของอินเดีย ( ค.ศ.550 – 1206 )  เป็นยุคที่จักรวรรดิแตกแยกเป็นแคว้นหรืออาณาจักรจำนวนมาก  ต่างมีราชวงศ์แยกปกครองกันเอง  8.  สมัยสุลต่านแห่งเดลฮี หรืออาณาจักรเดลฮี ( ค.ศ. 1206-1526 )  เป็นยุคที่พวกมุสลิมเข้ามาปกครองอินเดีย มีสุลต่านเป็นผู้ปกครอง ที่เมืองเดลฮี  9.  สมัยจักรวรรดิโมกุล ( Mughul ) ประมาณ ค.ศ. 1526 – 1858 พระเจ้าบาบูร์  ผู้ก่อตั้งราชวงศ์โมกุลได้รวบรวมอินเดียให้เป็นปึกแผ่นอีกครั้งหนึ่ง  ได้ชื่อว่าเป็นจักรวรรดิอิสลามและเป็นราชวงศ์สุดท้ายของอินเดีย  โดยอินเดียตกเป็นอาณานิคมของอังกฤษในปี ค.ศ. 1858            กษัตริย์ราชวงศ์โมกุลที่ยิ่งใหญ่ คือ พระเจ้าอักบาร์มหาราช ( Akbar )  ทรงทะนุบำรุงอินเดียให้มีความเจริญรุ่งเรืองในทุก ๆ ด้าน  และในสมัยของชาห์  เจฮัน ( Shah Jahan ) ทรงสร้าง “ทัชมาฮัล” ( Taj Mahal )  ซึ่งเป็นอนุสรณ์แห่งความรัก เป็นงานสถาปัตยกรรมที่ ผสมผสานศิลปะอินเดียและเปอร์เซียที่มีความงดงามยิ่ง